Eén van mijn favoriete cartoons toont een groep holbewoners die bovenaan een steile rots staat en toekijkt hoe één van hen over de rand valt. Maar hij is niet gevallen – hij is gegooid. Terwijl hij valt, kijkt de leider van de groep boos naar de anderen. ‘Nou, is hier nog iemand wiens behoeften niet worden vervuld?’
Dit is een ondeugende maar goed getimede kritiek op een cultuur waarin we verwachten dat alles – inclusief onze huwelijken – aan onze behoeften zal voldoen.
Wanneer we het huwelijk benaderen in de verwachting dat aan onze behoeften wordt voldaan, begrijpen we de ware aard van liefde niet en zaaien we zaadjes ter vernietiging van ons huwelijk. God heeft het huwelijk niet ontworpen als een middel om in onze persoonlijke behoeften te voorzien. Aannemen dat het huwelijk draait om het voldoen aan behoeften is om minstens twee redenen gevaarlijk.
1. Omdat het geen echte liefde is
Een naar binnen gericht huwelijk is geen echte liefde, omdat het ons aanmoedigt om zelfzuchtig te denken over seks en huwelijk. ‘Als u hen liefhebt die u liefhebben, wat voor dank komt u daarvoor toe?’ vroeg Jezus (Lukas 6:32). Liefde die alleen maar bewonderend in de ogen kijkt van een ander die dol is op ons, is helemaal geen liefde.
Jouw huwelijk: een mooi masker voor jouw egoïsme?
Eén van de meest angstaanjagende dingen in Jezus’ gelijkenis van de rijke man en Lazarus (Lukas 16:19-31) is dat de rijke man een goed familie-mens lijkt te zijn geweest. Zelfs in de plaats van de doden maakt hij zich zorgen om zijn broers. Maar zijn zogenaamde liefde is helemaal geen liefde, want ze strekt zich nooit uit tot Lazarus, de arme man die bij zijn poort ligt. Hij zorgt voor zijn familie, maar zijn zorg reikt niet verder naar behoeftige mensen buiten zijn eigen kringetje.
Huwelijk en gezin kunnen gemakkelijk een respectabele vorm van egoïsme worden. Als we voornamelijk trouwen om in onze eigen behoeften te voorzien, dan zijn onze huwelijken precies dat: mooie maskers voor ons egoïsme.
Het is een korte stap van ‘van jou houden’ naar ‘van mezelf houden en jou willen.’ En het is te gemakkelijk voor christenen om het huwelijk te beschouwen als een gebied waar navolging van Christus niet relevant is. Buiten het huwelijk houden we ervan om te praten over opoffering, ons kruis opnemen, enzovoort. Maar binnen het huwelijk praten we vaak over hoe we beter kunnen communiceren, hoe we intiemer kunnen zijn, hoe we betere seks kunnen hebben en hoe we gelukkig kunnen zijn.
Als een huwelijk God niet dient, zal geen enkele persoonlijke of seksuele vervulling het goed maken. Immers, voor zover we kunnen zien hadden Ananias en Saffira een huwelijk met uitstekende communicatie en gedeelde waarden. Ze begrepen elkaar perfect, maar toch ondergingen ze een verschrikkelijke dood onder het rechtvaardige oordeel van God (Handelingen 5:1-11).
2. Omdat het huwelijken en de samenleving vernietigt
Een egocentrische kijk op seks en huwelijk vernietigt het huwelijk en de samenleving. In een tijd waarin onze verwachtingen van wat het huwelijk te bieden heeft hoger zijn dan ooit, brokkelen huwelijken af als nooit tevoren.
We kunnen deze vernietiging ontdekken door te kijken naar hoe samenlevingen werken. Samenlevingen waarin seks en huwelijk worden gezien als een middel tot persoonlijke vervulling, moedigen een man en een vrouw aan elkaar in de ogen te kijken. Moedigen hen beiden aan om in de ander alles te vinden wat ze nodig hebben, om alles voor de ander te zijn. Zulke culturen promoten wat we een ‘religie van het één-paar-zijn’ zouden kunnen noemen, waarin het doel van elke man en vrouw is om in zo’n prachtige eenheid te leven. Het woord ‘relatie’, het verkorte woord voor ‘seksuele relatie’, onthult deze manier van denken. Als je geen ‘relatie’ hebt, ben je vermoedelijk eenzaam. En als het waar zou zijn dat ‘relatie’ voornamelijk in een seksuele relatie wordt gevonden, dan zouden we ten koste van alles seksuele intimiteit moeten zoeken. Maar we hoeven deze leugen niet te slikken.
Te veel nadruk leggen op koppels als paren isoleert hen ook van de ondersteunende invloeden van een bredere familie en de samenleving. De tijd dat ze alleen in de slaapkamer zijn, wordt bepalend geacht, niet wanneer ze als een nieuwe sociale en familie-eenheid dienen. Historicus Lawrence Stone schrijft:
Het is een ironische gedachte dat juist op het moment dat sommige denkers de komst van het perfecte huwelijk aankondigen, gebaseerd op volledige bevrediging van de seksuele, emotionele en creatieve behoeften van zowel man als vrouw, het aandeel huwelijksproblemen… snel stijgt.
Christopher Brooke, een andere historicus, merkt op:
Terwijl we worden geconfronteerd met het schouwspel van gebroken huwelijken, zijn we (door een vreemde paradox die echter zeer diepgeworteld zit in dit onderwerp) veel meer van een gelukkig huwelijk gaan verwachten.
Toch stelde een theoloog: ‘Zelfs het kleinste huisje van de gelukkigste geliefden kan niet bewoonbaar zijn tenzij het ten minste een deur en een paar ramen naar buiten heeft.’
We zijn niet gemaakt om voor altijd in de ogen van een ander mens te kijken en daarin alles te vinden wat we nodig hebben. Als we dat wel denken, zullen we zeker teleurgesteld raken. Als mijn lieve vrouw ooit dacht dat ik alles voor haar kon zijn, weet ze nu wel beter! En natuurlijk, als ik denk dat het huwelijk er is om aan mijn behoeften te voldoen, wat moet ik dan doen als het er niet aan voldoet?
Deze ironie – dat we zoveel van het huwelijk verwachten maar het teleurstellend vinden – is een ironie die de Schrift perfect begrijpt. Het wordt afgoderij genoemd. Als ik een doel nastreef boven de eer van God, aanbid ik een afgod. Op het moment dat ik mijn ‘relatie’ tot het doel van mijn leven maak, veroordeel ik mezelf tot teleurstelling.
Verrassend genoeg is de sleutel tot een goed huwelijk niet om een goed huwelijk na te streven, maar om de eer van God na te streven.
Noot redactie: Dit is een aangepast uittreksel van het boek van Christopher Ash, Married for God: Making Your Marriage the Best It Can Be (Crossway, 2016).
