Evangeliecentrisch preken. Evangeliecentrisch opvoeden. Evangeliecentrisch discipelschap. De achterkant van mijn business card vermeldt “evangeliecentrisch publiceren.” Deze beschrijvende toevoeging wordt tegenwoordig als mantra verbonden aan van alles en nog wat in de christelijke wereld.
Waar gaat dit eigenlijk over?
Alvorens te beschrijven wat het zou kunnen betekenen om evangeliecentrisch te zijn, is het van belang dat we het eens zijn over de werkelijke boodschap van het evangelie.
Ik bedoel niet: de evangeliën van Mattheus, Markus, Lukas en Johannes.
Wat ik in dit artikel met “evangelie” bedoel is het uitzonderlijke nieuws over wat God voor ons gedaan heeft in Jezus. Het evangelie is als het voorpaginanieuws van de krant; niet de advertentiepagina op de achterkant. Het is nieuws over iets dat gebeurd is; geen advies over hoe ons leven te leiden.
Het evangelie is als het voorpaginanieuws van de krant.
Meer specifiek: Het evangelie is het verrassende nieuws dat God ons voorziet van hetgeen Hij van ons vraagt. Hoe? In Zijn eigen Zoon. Het evangelie is de boodschap dat Jezus Christus met vreugde de plaats inneemt van schuldige rebellen. De enige Persoon die ooit op deze wereld rondliep en de hemel verdiende, onderging de straf van de hel, zodat zij die de straf van de hel verdienen de hemel kunnen krijgen.
En het evangelie is niet alleen persoonlijk, maar heeft ook universele betekenis. De dood en de opstanding van Christus zorgen er niet alleen voor dat ik vergeving ontvang. Het betekent ook dat God middenin de geschiedenis begonnen is om dood, chaos, verval en duisternis teniet te doen. Het universum zelf zal gereinigd en vernieuwd worden. De hof van Eden zal worden hersteld.
We moeten sterven aan onze boekhoudersmentaliteit.
Om deel uit te maken van deze beweging, moeten wij echter ook zelf sterven. Genade vereist sterven. We moeten sterven aan onze boekhoudersmentaliteit waarmee we onze identiteit op iets anders dan Jezus bouwen. Wij moeten capituleren, onszelf opgeven, de handdoek in de ring gooien. Juist door God ons in de puinhopen van ons leven te laten liefhebben, en niet pas nadat we die hebben opgeruimd, zal uit dit sterven het opstandingsleven in alle rust gaan opbloeien.
Een evangeliecentrisch wereldbeeld
Wat betekent het dan om evangeliecentrisch te zijn?
Als ik het goed zie, wordt de uitdrukking in principe op twee manieren gebruikt. De ene manier is om het hele leven te zien in het licht van het evangelie. We zullen dit aanduiden als een evangeliecentrisch wereldbeeld. De andere manier is om de ontwikkeling van het leven als christen te zien als iets dat afhankelijk is van het evangelie. We zullen dit aanduiden als een evangeliecentrisch groeiproces. Bij de eerste manier kijken we naar buiten, bij de tweede naar binnen. Laten we eerst het evangeliecentrisch wereldbeeld bekijken.
Denk eens even na over wat we bedoelen wanneer we mensen egocentrisch noemen. We bedoelen niet dat zij altijd alleen maar aan zichzelf denken. Ze denken iedere dag ook na over wat ze zullen eten, welke kleren ze aan zullen trekken, hoe ze een e-mail zullen beantwoorden, en nog duizend en een andere dingen. Maar hun eigenbelang bepaalt al deze andere beslissingen. Een egocentrische persoon laat alles wat hij doet of denkt door het filter van het eigenbelang gaan. Het eigenbelang gaat boven alles en dat bepaalt alle andere voorkeuren.
Evangeliecentrisch zijn betekent dat we het hele leven bezien in het licht van het evangelie.
Op dezelfde manier betekent evangeliecentrisch zijn niet dat maatschappelijke actie, zaken met betrekking tot huwelijk en seksualiteit, ethische vraagstukken, politieke doelstellingen, onze baan, ons dieet, en alle andere aspecten van ons dagelijks leven irrelevant zijn. Integendeel, het betekent dat we het hele leven bezien in het licht van het evangelie. Alles passeert eerst het filter van het evangelie. Wat Jezus heeft gedaan en nog doet om deze wereld te herstellen gaat al het andere te boven, en bepaalt al onze andere voorkeuren dienovereenkomstig.
Evangeliecentrische groei
Er is nog een andere, meer algemene manier waarop de uitdrukking “evangeliecentrisch” wordt gebruikt. Hier beperken we ons tot zaken zoals Bijbellezen, boeken schrijven, preken en onderwijs geven. Als we het in het algemeen hebben over evangeliecentrisch discipelschap of evangeliecentrische prediking bedoelen we dat dergelijke activiteiten plaats vinden in het licht van twee kerngegevens: onze voortdurende strijd tegen de zonde en onze voortdurende behoefte aan genade.
De verwrongen en gevallen conditie van het menselijk hart toont zich in onze continue neiging tot zelfverlossing. De natuurlijke, standaardaanpak van het menselijk hart (ook het christelijke hart) is een rusteloze zwerftocht op zoek naar iets om ons aan vast te klampen waardoor we onszelf belangrijk voelen, waardoor we weten dat wij ertoe doen, en we een goed gevoel over onszelf hebben. Deze neiging is vaak uiterst subtiel en extreem lastig om uit te roeien. We zijn zondaren. We deugen niet.
In Christus doen wij ertoe. Bekleed met zijn gerechtigheid zijn we aanvaard. Deze weldadige rust is de vruchtbare grond waarin echte godsvrucht opbloeit.
Maar de alles overstijgende genade van het evangelie kalmeert ons hart, en geeft ons de rust van de vrijheid van het onszelf niet voortdurend te hoeven bewijzen omdat Jezus zich al voor ons bewezen heeft. In Christus doen wij ertoe. Bekleed met zijn gerechtigheid zijn we aanvaard. Deze weldadige rust is de vruchtbare grond waarin echte godsvrucht opbloeit.
Evangeliecentrisch zijn betekent dat we het evangelie richten zowel op ongelovigen alsook op ons eigen hart. Het betekent de erkenning dat het goede nieuws van Gods genade in Christus de allerbelangrijkste hulpbron is voor gelovigen evenzeer als voor ongelovigen. Met andere woorden, het evangelie is een thuis, geen hotel. Het is niet alleen de toegang tot het leven als christen, maar omvat heel de weg van het leven als christen.
Dat is de reden dat Paulus de mensen – ook christenen – voortdurend herinnert aan het evangelie (zie bijvoorbeeld Rom. 1:16-17; 1 Kor. 1:18; 15:3-4; Gal. 1:6). We vorderen in discipelschap, niet in de eerste plaats door peptalks en stevige waarschuwingen. We vorderen wanneer we opnieuw horen over de vreemdheid van de genade waarbij ons hart zich kan ontspannen. Dan kunnen we een hele reeks minder belangrijke dingen loslaten; dingen waar we ons krampachtig aan vasthouden zoals financiële zekerheid, de perfecte partner, een flitsende carrière, seksueel plezier, goedkeuring van mensen enz.
Een voorbeeld: evangeliecentrisch daten
Wat zou in deze context bedoeld kunnen worden met evangeliecentrisch daten?
Een dergelijke benadering van daten herinnert ons eraan dat het menselijk hart intensief gericht is op werkheiligheid en dat we de neiging hebben om onze identiteit te laten bepalen door alles behalve Jezus.
Evangeliecentrisch daten is niet een manier van daten waarbij we het evangelie met zoveel mogelijk dates willen delen. Het is wel een vorm van daten waarbij we niet een gevoel van eigenwaarde ontlenen aan degene met wie we daten, aan wat zij van ons denken, en aan het geluk dat zij ons mogelijk kunnen geven als het contact zou leiden tot een vaste relatie. Het zou erom gaan dat we Jezus degene laten zijn die ons redt, niet alleen in het oordeel van God in de toekomst, maar ook in het oordeel van degene die we daten in het hier en nu.
Je kunt echt genieten van daten wanneer we elk avondje uit ingaan met een hart vervuld van het evangelie.
Je kunt echt genieten van daten wanneer we elk avondje uit ingaan met een hart vervuld van het evangelie. Als we weten dat we aanvaard en goedgekeurd zijn door Jezus, dan verliest de aanvaarding en goedkeuring van de persoon die tegenover je aan tafel zit haar onheilspellende betekenis. As we weten dat God zich in ons verheugt met onvoorwaardelijke gunst en liefde, dan zullen dates die op niets uitlopen ons teleurstellen maar niet onderuit halen. Als we weten dat ongeacht wat er gebeurt in een relatie, we altijd aan Christus toebehoren en dat Hij alles voor ons is, dan worden we bevrijd van het laten bepalen van onze stemming door de mate van succes in het daten. En zelfs wanneer een date met iemand al snel heel goed gaat, kan het slechts een kwestie van tijd zijn voordat een vriend of vriendin (of echtgenoot) ons teleurstelt en in de steek laat. Er is er maar Eén die ons nooit in de steek laat.
Met andere woorden, een evangeliecentrisch leven, is de enige manier van leven waarvan je werkelijk kunt genieten ongeacht de omstandigheden. Niets kan ons gevoel van waarde en onze identiteit bedreigen. Christus zelf is onze machtige en stralende vriend.
Houdt de kern van de zaak vast
Er is nog een ding dat gezegd moet worden. De aanduiding “evangeliecentrisch” is eigenlijk niets bijzonders. Er is niets verhevens aan. Maar de kern van de zaak die je hierdoor herontdekt, zowel wat betreft wereldbeeld als persoonlijke groei, is van vitaal belang om rustig en kalm te blijven te midden van alle hoogte- en dieptepunten van het leven in een gevallen wereld.
Iedere generatie moet het evangelie voor zichzelf opnieuw ontdekken.
Iedere generatie moet het evangelie voor zichzelf opnieuw ontdekken. “Evangeliecentrisch” blijkt nu het labeltje te zijn dat vastzit aan de herontdekking van genade door deze generatie. Als je het labeltje zat bent, zorg dan dat je een nieuwe krijgt. Maar houdt de kern van de zaak vast.
Wij zullen gebroken en vuile zondaren blijven totdat Jezus terugkomt en ons volkomen reinigt. Tot die tijd kunnen vrede en vruchtbaarheid alleen gevonden worden door iedere dag wakker te worden, en de opdringerige angsten de je bezetten aan de kant te schuiven. Door onze harten zich te laten ontspannen met een liefde die alleen diegenen – maar dan ook al diegenen – bereikt die zichzelf daarvoor open stellen.
