Je bent een ouder. Of je bent een tiener. Dat betekent dat je weet wat er gaat komen. Je voelt het diep van binnen, je ziet het in het gebroken oogcontact en de schrapende keel. Je kunt het horen in de stille, gespannen, licht nerveuze woorden: “We moeten praten.” Jij en ik, ouder en tiener, staan op het punt om samen te gaan zitten en te praten over iets serieus. Wat het ook is, het is een gevoelig onderwerp en we voelen ons allebei ongemakkelijk. Het is een ongemakkelijk gesprek.
Ongemakkelijkheid is iets dat wij mensen graag vermijden. Niemand houdt van het gevoel dat het ons geeft. Maar voor tieners en ouders die Christus volgen is ongemakkelijkheid een onontkoombaar onderdeel van leren. Jezus zelf zou de meester van het voeren ongemakkelijke gesprekken genoemd kunnen worden. Hij modelleerde de realiteit dat harde gesprekken nodig zijn omwille van de groei van het Evangelie. Zijn jonge discipelen in het Palestina van de eerste eeuw leerden dit, en Zijn jonge discipelen in het hedendaagse Nederland moeten het ook leren.
Als een jeugdige Christus-volgeling wil ik vijf ongemakkelijke en heiligmakende gesprekken met je delen waarvan ik vind dat elke tiener en ouder die met elkaar zouden moeten hebben.
1. Seksualiteit
Als er een woordenboekdefinitie zou zijn voor ‘lastige ouder-tiener gesprekken’, dan zou er gewoon ‘SEX’ staan, en het zou geschreven staan met alle letters in hoofdletters en met een onheilspellend soort lettertype. De gesprekken hierover zijn ongetwijfeld de raarste en meest ongemakkelijke gesprekken die ik ooit met mijn ouders gehad heb. Maar terwijl ik mijn opvattingen over seksualiteit vorm, heb ik mijn ouders nodig om me toe te rusten met een gezond en Bijbels raamwerk om daarover na te denken. Ik heb de voortdurende dialoog en een open uitnodiging voor kwetsbare communicatie nodig (en dat blijf ik nodig hebben).
En ik ben gezegend om die openheid ook te hebben. Maar onze gesprekken over seksualiteit maken me nog steeds beschaamd. Ik heb vragen, verwarringen en gedachten die goddelijke antwoorden nodig hebben. Het kan ongemakkelijk zijn om die gedachten en vragen te verwoorden, en het kan voor mijn ouders onaangenaam zijn om moeilijke antwoorden te formuleren. Onlangs gingen mijn moeder en ik in gesprek over een boek dat ik las, een boek over de perspectieven van moderne tieners op sociale media en seks. Het boek was schokkend en ik had veel vragen en gedachten, maar mijn moeder stelde zich op zo een manier op dat ik me comfortabel voelde om dit met haar te bespreken. Ik bloosde, maar ze maakte het gesprek tot een veilige plek.
Door deze ongemakkelijke gesprekken ben ik gaan inzien dat seksualiteit zoveel meer is dan alleen seks. Het gaat over onze hele persoonlijkheid, dat God ons heeft gemaakt als mannelijke en vrouwelijke beelddragers. En het gaat over de overgang van identiteiten van tieners naarmate we fysiek en emotioneel groeien van kinderen tot volwassenen. Mijn ouders en ik moeten ongemakkelijke gesprekken hebben over mijn vrouwelijkheid – mijn emoties, mijn verlangens en mijn door God gegeven rol als vrouw. Zonder dat soort discussies zou ik slecht toegerust zijn om belangrijke en gevoelige beslissingen te nemen met een verantwoordelijk en Bijbels beeld van seksualiteit.
2. Persoonlijke zonden en bekering
De gesprekken met mijn ouders over seks waren het meest ongemakkelijk, maar de gesprekken over mijn zonde waren het pijnlijkst. Geconfronteerd worden met onbekeerde (of onbekende) zonde is ongelooflijk moeilijk. Op die momenten word ik instinctief zelfingenomen en verdedigend. Ik voel me verblind, alsof mama en papa een wrede ‘sneaky’ aanval tegen mij hadden belegd. Maar deze gesprekken dwingen me om mijzelf voor God te vernederen. Ze ontdoen mijn valse voorwendsels en excuses en brengen me tot oprecht berouw. Ze heiligen me.
Een paar jaar geleden benaderde mijn moeder me voorzichtig om te zeggen hoeveel tijd ik op mijn computer doorbracht. Ik herinner me de manier waarop ik me inspande, hoe mijn trots het gesprek meteen wilde stoppen. Ik vertelde mezelf hoe verkeerd ze was. Maar ik herinner me ook dat ik besefte dat ze gelijk had en de onverwachte schaamte die bij dat besef kwam. Mijn moeder wist dat ik de controle van mijn hart en ziel nodig had. Ik gebruikte mijn tijd niet op de beste manier die ik kon (Efeziërs 5:16), en dat maakte haar niet terughoudend om mij toch te zeggen: “Ik begrijp dat dit moeilijk is om over te praten, maar ik houd teveel van je om het los te laten.”
3. Ontspanning en social media
In deze door beelden geobsedeerde cultuur moeten ouders en tieners ook een aantal ongemakkelijke gesprekken voeren over aanvaardbare entertainmentkeuzes en geschikte mediagrenzen. Misschien wil je, als tiener, wanhopig de nieuwe film zien die iedereen gaat zien, maar jij, ouder, hebt oprecht morele zorgen. De confrontatie komt in een ongemakkelijk gesprek. Conflicterende verlangens zullen duelleren.
Ouder, u zult moeten uitleggen waarom deze film Bijbels onverenigbaar is met iemands liefde voor Jezus en het najagen van godsvrucht (1 Korintiërs 10:31). Tiener, je zult je genadig moeten onderwerpen aan die uitleg. Het zal een moeilijk gesprek zijn, en je kunt het aan het einde nog steeds oneens zijn, maar het zal je enorm helpen, ouder en tiener, in je geestelijke groei om het gesprek toch te voeren met elkaar.
4. Online en offline vrienden
Praten over tienervriendschappen in de 21ste eeuw is ook praten over sociale media. Ouder, u en uw tiener moeten praten over veiligheid en beveiliging, zowel online als offline. Je moet praten over het spreken van de waarheid in liefde. Je moet ook in gesprek over wat voor soort vrienden we hebben en wat voor soort dingen we zien op sociale media.
Ouders, misschien moet u ons confronteren met wie we tijd doorbrengen en ons zelfs adviseren om een bepaalde vriendschap te beëindigen. Dat is een door God gegeven recht en verantwoordelijkheid voor u (Spreuken 1: 8-15). U bent geroepen om ons te bewaken en voor ons te zorgen, zelfs als we die zorg niet willen. Gesprekken over vriendschap en sociale media zullen pijnlijk zijn, omdat we ons hoofd zullen stoten. Misschien moet u onze gevoelens kwetsen. Maar ik beloof u, dat zijn de gesprekken, die als ik later meer volgroeid en geheiligd zijn, de komende jaren het meeste zal waarderen.
5. Toekomstige dromen en plannen
Tieners moeten met ouders praten over de toekomst en de dromen en de levenslange zoektocht naar Christus. We hebben lange gesprekken nodig in grote aantallen, met wederzijds respect en vriendelijke harten. Maar er zal onvermijdelijk een conflict zijn. Soms, ouders, zult u onze plannen niet leuk vinden. U zult uw eigen verwachtingen en ideeën hebben. Uwilt wat het beste voor ons is, maar soms zijn we het daar niet mee eens, omdat jij, tiener, je eigen dromen hebt. Je vindt de voorgestelde universiteit of carrière van je ouders niet leuk, en je zult het hen eerlijk moeten vertellen.
De gesprekken met mijn ouders over majors, banen en huurprijzen zijn ongemakkelijk. Dat zijn die gesprekken nu eenmaal. Maar deze gesprekken zijn wel van cruciaal belang om ons op dezelfde plaats te zetten met betrekking tot je toekomst. Eenheid is het einddoel, dus we houden vast aan de tijdelijke spanning om dat grotere goed te bereiken.
Ongemakkelijkheid omwille van groei
Mijn moeder en ik hebben vaak ongemakkelijke gesprekken. Dat komt waarschijnlijk omdat we eenmaal per week gaan zitten, een vast moment om te praten over mijn leven, zonde, vragen, bezigheden, toekomst en geloof. Het is vaak ongemakkelijk, vooral wanneer we over een van deze vijf dingen (of allemaal!) moeten praten. Maar ik zie die tijd nog steeds als essentieel voor mijn persoonlijke groei, vooral mijn groei in het Evangelie. Net als mijn moeder.
Ze zijn essentieel omdat, terwijl onhandigheid moeilijk is, er één ding erger is dan ongemakkelijke gesprekken: de ongemakkelijke stilte. Stilte die voortkomt uit angst om te communiceren. Stilte die vragen ongesteld laat. Stilte die onwetendheid en onvolwassenheid voortbrengt. Stilte die schaamte bevordert. Stilte die groei belemmert. Stilte die duisternis in plaats van licht brengt. Stilte die de waarheid verbergt.
Ouders en tieners, vermijd die stilte ten koste van alles. Ga in plaats daarvan in gesprek. En als de ongemakkelijke gesprekken komen, omarm ze dan, omdat ze veel beter zijn dan het alternatief.
