In dit artikel denken we na over christelijke complottheorieën. Lindsey vraagt: Hallo, pastor John, dank u wel voor deze podcast. Ik heb een vriend die ervan overtuigd is dat de nieuwe COVID-19 vaccins het ‘teken van het beest’ zijn. Iedereen die ermee geïnjecteerd wordt, wordt aan satan overgegeven en is daarom volgens de Schrift eeuwig verloren. Ik ben het daar niet mee eens. Maar hoe zou u reageren op christenen die zich overgeven aan zulke christelijke complottheorieën? En wat is ‘het teken van het beest’ precies die beschreven wordt in Openbaring 16:2 en 19:20?
Ik wil vooral reageren op het eerste gedeelte van haar vraag, namelijk: Hoe moeten we hierover denken en hoe reageren we op mensen die zich aangetrokken voelen tot deze ‘christelijke complottheorieën’?
Oud nieuws, nieuwe media
Dit is geen nieuwe vraag. In elke generatie zijn er voorspellingen gedaan over het einde van de wereld. Steeds weer is er gespeculeerd over wereldleiders die de antichrist zouden kunnen zijn. Iedere keer waren er rampen die een zeker nabij einde van de wereld aankondigden, waren er bizarre politieke gebeurtenissen die garandeerden dat de eindtijdsprofetieën in vervulling gingen en waren er bizarre opeenvolgingen van gebeurtenissen die verweven werden in een web van samenzweringen. Deze theorieën bevestigen zichzelf op een griezelige manier, maar vervolgens verdwijnen ze en worden ze weer vergeten tot ze na een aantal jaar opnieuw de kop op steken en in nieuwe vorm terugkomen.
Wat er nu gebeurt, is niet nieuw. De alarmerende hectiek of de complottheorieën van luidruchtige doempredikers zijn niet zozeer nieuw, wat anders is dan voorheen is de aanwezigheid van sociale media en de snelheid, het gemak en de mate waarmee deze theorieën zich vervolgens kunnen verspreiden.
Hoe ga je hier mee om? Vooral als het persoonlijk dichtbij komt doordat je iemand kent die zich overgeeft aan zulke speculatie en complottheorieën? Wat moeten we doen wanneer we iemand kennen die altijd iets anders lijkt te zien dan wat er werkelijk is? Mijn antwoord hierop is gebaseerd op een bepaalde diagnose van wat er omgaat in hun hoofd.
Een geestelijke aandoening
Wat ik in de loop van de jaren gezien heb, is dat er een bepaald soort persoonlijkheid is – of beter gezegd een bepaald soort geestelijke toestand – die niet in staat lijkt te zijn om werkelijk betrokken en bewogen zich te verheugen in de grootste en heerlijkste werkelijkheden van het christelijke geloof. Ze zijn altijd bezig met randzaken. Het is alsof hun geest en hart magneten zijn die constant ijzerdeeltjes aantrekken van de randen, in plaats van het grote, massieve centrum. En uiteindelijk wordt het meest belangrijke verwaarloosd. Er wordt voorbijgegaan aan de heerlijkheid, het wonder en de schoonheid van het christelijke geloof en ze zijn altijd gefascineerd door randzaken die helemaal niet zo belangrijk zijn.
Ik geef je een voorbeeld, omdat ik dit in mijn jaren als voorganger zo vaak persoonlijk heb ervaren bij sommigen in mijn gemeente. Ik kende ze en ik wist hoe ze reageerden. Ik weet nog dat ik een keer gepreekt had en mijn hart uitgestort had over Christus en Zijn werk, Zijn schoonheid, Zijn heerlijkheid en waarde, Zijn nederige volmaaktheid als mens, Zijn pijnlijke dood en zegevierende opstanding, Zijn overwinning over satan, hel en dood en Zijn heerschappij in de hemel – ik had alles gegeven om de schitterende, heerlijke, gewichtige en centrale werkelijkheid van Christus en de weg tot verlossing weer te geven.
Na de preek nam iemand bij de deur mijn hand en zei vol opwinding: ‘Heeft u dit artikel ook gelezen?’ Het was een artikel wat weer een puzzelstukje op zijn plaats legde in zijn fascinatie met complotten. Zijn reactie was niet nieuw. Het typeerde hem en het verbaasde me niet. Maar het was gewoon verdrietig. Hij kon volkomen onaangedaan blijven onder een vurige preek waarin de heerlijkste werkelijkheden van het universum werden uitgestald – onaangedaan, vanwege de belangstelling naar randzaken en speculaties die hem beheersten. Dat is onthutsend.
Ik zou zeggen dat het een geestelijke aandoening is en volgens mij moeten we ons best doen om diegene persoonlijk, relationeel en biddend te wijzen op de grote, centrale waarheden van het christelijke geloof die het hart vormen van wat God doet in Jezus Christus. Ze denken dat ze bijbels zijn en vurig voor de waarheid, maar de belangrijkste waarheden zijn voor hen niet interessant. Het heeft weinig zin om hun speculatie direct te benaderen. Er zijn zoveel vermoedens dat je niet ver komt. Het is nodig dat het hart wakker wordt voor de overstijgende waarde, grootheid en schoonheid van de meest belangrijke dingen in de Bijbel.
God in het middelpunt
Ik geef je een beeld wat dit kan verduidelijken. Een juiste gedachtegang over de werkelijkheid ontstaat door een juist beeld van God, een juiste waardering van God, Christus en verlossing als het middelpunt van al onze andere gedachten. Denk aan een zonnestelsel. De zon is het middelpunt van het zonnestelsel. Wanneer de zon centraal staat, draaien de planeten veilig en prachtig in hun baan. Zo zullen al onze gedachten hun juiste plek innemen wanneer God het middelpunt is.
Maar wat als de zon verdrongen wordt en Mars het centrum wordt? Wat als die planeet het middelpunt is? Wanneer je de banen van de planeten volgt, ziet het er allemaal angstaanjagend chaotisch uit. Alles is in de war en Mercury zal zeker in botsing komen met onze planeet. Het kan niet anders, kijk maar naar de baan die hij trekt.
Dat is wat er gebeurt in onze gedachten wanneer we andere werkelijkheden in ons leven willen begrijpen terwijl God niet het middelpunt is. Met andere woorden, het probleem van verwarde gedachten is een verdrongen centrum. De zon is niet meer de enorme zwaartekracht in onze gedachten, we worden niet overtuigd wanneer we erop worden gewezen dat Mercury helemaal niet met onze planeet zal botsen. Maar vanuit ons standpunt met Mars als het middelpunt, denken we daar dan beslist anders over. ‘Kijk maar, ik heb het uitgetekend, dit is wat er zal gebeuren.’
Onze inspanningen moeten erop gericht zijn, door gebed en onderwijs, dat ze wakker worden voor een universum van gedachten waarin God het middelpunt is, een zonnestelsel van welgeordende genegenheden voor God en Zijn cruciale, bijbelse werkelijkheden, waarin God het middelpunt is.
Waar wil je jezelf aan toewijden?
Laat ik nog iets zeggen over het teken van het beest. Dat was het tweede deel van de vraag. Dit is hoe ik erover denk en ik denk dat dat net zo belangrijk is. Het teken van het beest in de Openbaring is een teken dat je de Heere Jezus verlaten hebt en een valse god hebt aanbeden. Het teken zorgt ervoor dat je niet meer vervolgt wordt. Het geeft je voorrechten. Dit teken dat je Jezus hebt verlaten en een vreemde god hebt omhelsd, biedt je voorrechten in een cultuur waarin antichristelijke machten heersen.
De weg naar overwinning in die cultuur wordt in Openbaring 12:11 beschreven. De heiligen overwinnen Satan, de kracht achter het beest.
‘En zij hebben hem overwonnen door het bloed van het Lam en door het woord van hun getuigenis, en zij hebben hun leven niet liefgehad tot in de dood.’
Waar wijden we ons dus aan toe? Fascinatie met getallen en de naam van het teken van het beest (wat niet van wezenlijk belang is)? Of wijden we ons toe aan een begrip van en een liefde voor het bloed van het Lam, de bereidheid om te getuigen van Zijn grootheid en de bereidheid om ons leven te geven vanwege die overstijgende waarde? Wanneer die vraag in ons hart is beantwoord – denken we dus vanuit Christus’ heerlijke, centrale werkelijkheden óf ploeteren we wat aan de randen? – dan kunnen we gerust het teken van het beest verder bestuderen.
Maar wanneer het middelpunt ontbreekt, dan heeft het ploeteren aan de randen van getallen en namen geen enkele zin. Het belangrijkste is niet om erachter te komen wat het teken precies is. Het belangrijkste is dat we Christus zo diep liefhebben dat we bereid zijn om voor Hem te sterven terwijl we rusten in Zijn verzoenende bloed. Zijn oneindige en alles overtreffende waarde is de zon die de planeten van onze gedachten en genegenheden in hun baan houdt.
