Valkuilen bij christocentrisch preken vanuit het Oude Testament

Er zijn veel verschillende manieren om Christus te verkondigen vanuit heel de Schrift. Sommige voorgangers zijn in hun enthousiasme om Christus te verkondigen vanuit het Oude Testament echter geneigd om hun exegetische principes te vergeten. Net zo goed als we kunnen leren van de positieve voorbeelden, moeten we ons ook laten waarschuwen door de negatieve voorbeelden. Dus heb ik drie ervaren predikers geraadpleegd en hen gevraagd: “Hoe zou je predikers die Christus willen verkondigen vanuit het Oude Testament waarschuwen voor mogelijke valkuilen?”

Tim Keller, emeritus senior voorganger van de Redeemer Presbyterian Church in Manhattan, New York, en vicepresident van TGC:

1. Maak de stap naar Christus niet zo snel in de preek dat je de betekenis en de toepassing van de tekst voor de oorspronkelijke hoorders niet eerst uitlegt. Als je té snel de ‘sprong naar Christus’ maakt betekent dit vaak dat je je hoorders wel inspireert maar hun geen concrete toepassing geeft ten aanzien van de vraag hoe ze verondersteld worden te leven.
2. Maak de stap naar Christus niet zo laat in de preek dat het lijkt alsof het gaat om een extraatje, een stichtelijk aanhangsel. Als je er te lang mee wacht om Christus aan de orde te stellen zullen de luisteraars niet begrijpen hoe het werk van Jezus cruciaal is op het moment dat de luisteraars de tekst gaan gehoorzamen of er aandacht aan gaan schenken.
3. Maak de stap naar Christus niet op een gekunstelde manier. Dit is natuurlijk een uitgebreid onderwerp, maar ik geloof dat twee van de beste manieren zijn om 1) in je tekst een van de vele intercanonieke thema’s te identificeren die alle hun climax vinden in Christus (zoals Don Carson dit uitdrukt), en 2) een van de gevolgen van onze situatie van na de zondeval, oftewel een van de gebreken van de mensheid die alleen Christus kan oplossen, in je tekst te identificeren (in de woorden van Bryan Chapell).

Don Carson, onderzoekshoogleraar Nieuwe Testament aan de Trinity Evangelical Divinity School in Deerfield, Illinois, USA, en president van The Gospel Coalition:

1. Bestudeer voortdurend hoe de schrijvers van het Nieuwe Testament het Oude Testament gebruiken. Dat geeft je inzicht hoe je de stap moet maken van het Oude naar het Nieuwe.
2. Maak goed gebruik van de beschikbare hulpmiddelen, en vooral van het Commentary on the New Testament use of the Old Testament (G.K. Beale en D.A. Carson (eds.)). Zelfs wanneer je uit het Oude Testament preekt waarschuwen de indexen van dit boek je wanneer je tekst uit het OT op een of andere manier gebruikt wordt in het NT.
3. Zorg ervoor dat een dergelijke studie niet voorbij gaat aan andere disciplines, of die opzij zet, zoals bijvoorbeeld het proberen te begrijpen met welk literair genre je van doen hebt in de tekst en op welke manier dit tot je spreekt, en waar deze tekst geplaatst moet worden in de heilsgeschiedenis, enz.

David Murray, hoogleraar Oude Testament en praktische theologie aan het Puritan Reformed Theological Seminary in Grand Rapids, Michigan, USA:

Ik ben bijzonder bemoedigd door de hernieuwde interesse in de kerk om Christus te verkondigen vanuit het Oude Testament, en vooral door de toegenomen bereidheid om te bezien hoe mensen in het Oude Testament, plaatsen, gebeurtenissen enzovoorts heenwijzen naar Christus. Deze hermeneutiek van “typen en trajecten” of van de “heilshistorie” heeft veel sterke kanten. Ik ben echter een beetje bezorgd dat een overmatig gebruik van deze aanpak de indruk kan geven dat Christus slechts het eindpunt van de heilsgeschiedenis is, in plaats van een actieve participant door die geschiedenis heen.

Puriteinen zoals Jonathan Edwards waren meesters in het bewaren van de juiste balans hierin. In zijn boek History of the Work of Redemption laat Edwards Christus niet alleen zien als het doel van de heilsgeschiedenis, maar ook als Degene die hierin van het begin tot het eind actief en reddend betrokken is. Hij zag de mensen en gebeurtenissen in het Oude Testament niet alleen als opstapjes naar Christus, maar hij zag Christus in deze opstapjes zelf. Hij zag geen noodzaak om alles te relateren aan het totaalplaatje. Hij zag het totaalplaatje zelfs in de kleine deelplaatjes.

Ik wil predikers en degenen die bijbelonderwijs geven graag aanmoedigen om helder en consequent te zijn over het antwoord op de vraag: “Hoe werden de gelovigen in het Oude Testament behouden?”

De meest gangbare antwoorden lijken te zijn:

1. Ze werden behouden door de wet te gehoorzamen
2. Ze werden behouden door offers te brengen
3. Ze werden behouden door een algemeen geloof in God
4. Ze werden behouden door geloof in de Messias

Als we niet consequent het vierde antwoord geven, is het onvermijdelijk resultaat dat we de hemel zodanig voorstellen dat die niet alleen bevolkt wordt door mensen die Christus liefhebben, maar ook door wettische mensen, mensen die van rituelen houden, en mensen met een vaag en algemeen godsgeloof; dus ook door mensen die Christus nooit hebben gekend tot het moment dat zij daar arriveerden. Om opnieuw een stapje terug te doen om zo juist stappen vooruit te kunnen zetten, wil ik graag Calvijns Institutie, boek II, hoofdstuk 9-11 aanbevelen. Dat zal ons helpen om de vaagheid die soms met deze vraag verbonden is kwijt te raken.