“Fijne feestdagen!” “Vrolijk kerstfeest!” “Gelukkig nieuwjaar!” Als het einde van het jaar nadert, vertelt iedereen ons dat we gelukkig moeten zijn.
Maar voor degenen die onlangs iemand hebben verloren van wie ze houden, kunnen feestdagen meer iets lijken om te overleven dan om van te genieten. De tradities en gebeurtenissen die zoveel vreugde en betekenis aan het seizoen kunnen geven, worden onderbroken door pijnlijke herinneringen aan de persoon van wie we houden maar die er niet meer is om het mee te delen. Velen wensten dat ze een rustige plek konden vinden om zich in ieder geval tot 2 januari te verstoppen.
Voor degenen die onlangs iemand hebben verloren van wie ze houden, kunnen feestdagen meer iets lijken om te overleven dan om van te genieten.
Alhoewel degenen onder ons die rondom rouwende mensen staan de pijn van verlies niet kunnen herstellen, toch kunnen we troost bieden als we laten merken dat we gevoel hebben voor het verdriet wat er in het bijzonder tijdens deze vakantie is. Rouwende mensen wensen dat we allemaal vijf waarheden kennen, onder andere tijdens de kerstdagen.
1. Zelfs de beste tijden worden onderbroken door het besef dat er iemand ontbreekt
Ik herinner me een gesprek dat ik met een vriend had omdat we ons voorbereidden op een vakantiereis vlak nadat onze dochter, Hope, stierf. “Dat gaat leuk worden!” zei ze. Ik voelde dat ik het met haar eens zou moeten zijn.
Wat ik niet wist uit te leggen, is dat wanneer je een lid van je familie bent verloren, zelfs de beste tijden pijnlijk onvolledig zijn. Iemand wordt gemist. Zelfs de beste dagen en gelukkigste gebeurtenissen zijn getint met verdriet. Waar je ook gaat, het verdriet gaat met je mee.
2. Sociale situaties zijn moeilijk
Ik heb nooit kunnen achterhalen waarom mensenmassa’s moeilijk zijn als je rouwt, maar dat zijn ze wel. Sociale praatjes kunnen ondraaglijk zijn als er iets belangrijks is gebeurd. Het ontmoeten van nieuwe mensen zal waarschijnlijk resulteren in vragen over familie. In je eentje rondlopen in een kamer vol met koppels terwijl jouw echtgenoot is overleden, of een ontmoeting vol met kinderen terwijl jouw kind is gestorven, het kan een verpletterende herinnering zijn aan wat je hebt verloren.
Als je iemand tijdens de vakantie hebt uitgenodigd die in rouw is, laat hem of haar dan weten dat je begrijpt als het op het laatste moment toch te moeilijk is en ze het willen annuleren of dat ze slechts een korte tijd blijven.
Als je naar een concert of iets dergelijks gaat, bel de rouwende persoon op en vraag of je hem of haar kunt ophalen om samen te gaan. Wanneer je een rouwende persoon tegenkomt tijdens een feestdag, laat hem of haar dan weten dat je nog steeds denkt aan de persoon die is gestorven, en nodig de ander uit om mooi herinneringen te delen. Wees niet bang om de naam te noemen van de persoon die is overleden. Het zal een balsem voor de ziel van de rouwende persoon blijken te zijn.
3. Familie kan onhandig en ongemakkelijk zijn
Verdriet is vaak ongemakkelijk – zelfs, en misschien vooral, met degenen die het dichtst bij ons staan.
Mijn man en ik houden weekendretraites voor paren die kinderen hebben verloren, en de moeilijkheid om met familie op vakantie te zijn, is vaak een gespreksonderwerp tussen deze paren. Ze weten dat sommige familieleden denken dat ze lang genoeg hebben gerouwd en willen dat ze verder gaan. Anderen willen een gesprek beginnen over de persoon die is overleden, maar weten niet goed hoe. Wat vaak gebeurt, is dat de naam van de persoon die stierf nooit meer wordt genoemd, en het voelt voor de persoon die treurt dat diegene uit de familie is gewist.
Ken je een rouwende persoon in aanloop naar een familiebijeenkomst voor de feestdagen? Je zou kunnen vragen naar hun verwachtingen als ze met de familie samen zijn. En als ze een sterk verlangen hebben dat hun geliefde op een bepaalde manier wordt herinnerd, in combinatie met de angst dat dit niet gebeurt, zou je hen kunnen aanmoedigen en helpen om van tevoren een brief aan hun familie te schrijven waarin duidelijk wordt aangegeven wat troost zou bieden, in plaats van te verwachten dat hun familie instinctief zal weten waar behoefte aan is.
4. Tranen zijn geen probleem
Voor de meesten van ons heeft verdriet de neiging om zichzelf te uiten door middel van tranen – tranen die naar buiten komen op momenten dat we het niet verwachten. Soms hebben rouwende mensen het gevoel dat mensen om hen heen hun tranen zien als een probleem dat moet worden opgelost – dat tranen betekenen dat ze nog niet goed om weten te gaan met hun verdriet. Maar het is heel begrijpelijk dat het grote verdriet over het verliezen van iemand die we liefhebben zich in tranen uit. Tranen zijn niet de vijand. Tranen weerspiegelen niet een gebrek aan geloof. Tranen zijn een geschenk van God die ons helpen de diepe pijn van verlies weg te wassen.
Tranen zijn een geschenk van God die ons helpen de diepe pijn van verlies weg te wassen.
Het is een geweldig cadeau om rouwende mensen te laten weten dat ze zich niet hoeven te schamen voor hun tranen in jouw nabijheid – dat ze zich met tranen mogen uiten. Een nog groter geschenk is om zelf tranen te laten vanwege het verlies van de persoon van wie ze houden. Je tranen weerspiegelen de waarde van de persoon die stierf en verzekert hen dat ze niet de enige zijn die die persoon missen.
5. Het kan moeilijk zijn om te onthouden waarom kerst zo vrolijk zou moeten zijn
In ‘O heil’ge nacht’ zingen we: “Wij zien verheugd op het Licht van Bethlehem.” Rouwende mensen om je heen voelen de moeite van leven en dood in deze wereld en vragen zich af hoe iemand zich nog kan verheugen. Ze hebben dringend de realiteit van Christus nodig om hun eenzaamheid en wanhoop te doorbreken. Hoewel we niet tot hen willen prediken, zoeken we wel naar de gelegenheid om met hen de troost en vreugde te delen die te vinden is in de komst van God Zelf in Christus om ons te redden.
Het leven van Jezus dat begon in een houten wieg zal eindigen in de dood aan een houten kruis. Maar het zal geen zinloze dood zijn. Het zal een dood-overwinnende dood zijn, gevolgd door een nieuw opstandingsleven. De schrijver van Hebreeën legt uit dat de Zoon vlees en bloed werd.
‘Omdat nu die kinderen van vlees en bloed zijn, heeft Hij eveneens daaraan deel gehad om door de dood hem die de macht over de dood had – dat is de duivel – teniet te doen, en allen te verlossen die door angst voor de dood gedurende heel hun leven aan slavernij onderworpen waren’ (Hebreeën 2:14).
De macht die de dood nu heeft, om zoveel verdriet te brengen, zal niet altijd zo blijven. Wat Christus in gang zette toen Hij de dood versloeg bij Zijn eerste komst, zal tot zijn volle bloei komen wanneer Hij weer komt.
Dit is onze grote hoop met kerst en de hoop die we hebben om te delen met degenen die tijdens kerst rouwen – dat “God zond Zijn Zoon als drager onzer schuld”. De Christus die als een baby kwam en stierf als onze plaatsvervanger, zal ooit terugkeren om Zijn koninkrijk te voltooien. En wanneer Hij dat doet, ‘zal Hij alle tranen van hun ogen afwissen, en de dood zal er niet meer zijn; ook geen rouw, jammerklacht of moeite zal er meer zijn’ (Openbaring 21:4).
