Als men geconfronteerd wordt met Bijbels onderwijs over moeilijke zaken, dan is een veelgehoorde reactie: “Dat is slechts jouw interpretatie”. Hoe kun je hierop reageren?
Als iemand zegt: “Dat is slechts jouw interpretatie,” is het eerste wat je moet doen jezelf afvragen: “Waar komt dit vandaan. Waar komt deze tegenwerping vandaan?” Het kan een logische, serieuze wens zijn het eens te hebben over postmoderne epistemologie en te praten over of dat mogelijk is om alles te weten, en onder welke voorwaarden iemand iets kan weten. En zelfs als iemand niet alles uitputtend kan weten met de perfecte alwetendheid van God, dan kan iemand toch zeker bepaalde dingen tot op menselijk niveau weten, enzovoorts.
Het kan een uitnodiging tot een serieus gesprek of zoiets. Aan de andere kant is het soms alleen een afkapper.
Goed gesprek of een afkapper?
Het kan een uitnodiging tot een serieus gesprek of zoiets. Aan de andere kant is het soms alleen een afkapper. Het betekent gewoon: “Ik wil er niet over praten” of “Ik denk dat je te moeilijk doet,” of “Ik ga je laten zien dat je geen poot hebt om op te staan.” Dan is het geen serieus verzoek om door te praten over het onderwerp, waarbij je als je te fel reageert, je mensen alleen maar afstoot. Dus als iemand dat zegt – en het niet veel meer is dan een poging om je uit het veld te slaan – “Dat is ook maar jouw interpretatie.” Dan zou ik zegen: “Oh, maar is het niet jouw interpretatie dat interpretaties altijd subjectief zijn? Dan is jouw interpretatie van interpretaties toch ook subjectief?” Het is puur een ‘ad hominem’ argument, het is ook niet zo serieus bedoelt, maar ik moet nog zien wie er wel serieus een antwoord op heeft. Het laat zien hoe dwaas het is om met een oneliner mensen af te schepen.
Valt er iets zinnigs te zeggen?
Maar daarnaast: Ik denk dat er zinnige dingen te zeggen zijn, aangenomen het feit dat je met een serieus iemand te maken hebt. Je kunt laten zien dat in elke domein van ons leven we bepaalde dingen – tot op zekere hoogte – kunnen weten. Als je nucleaire natuurkunde, klassiek Grieks, microbiologie of bouwkunde wilt gaan studeren, dan ga je over de loop van de tijd dingen leren. Je weet misschien maar weinig aan het begin van de cursus of aan het begin van je carrière, maar na zes maanden, een jaar, twee jaar, tien jaar of na een stageperiode, weet je al veel meer. En je weet dan ook wat je nog niet weet. Een groot deel van het leren bestaat uit hele gebieden waar je nog niet veel van weet. Maar terwijl je onderweg bent leer je heel veel van sommige dingen en iets van heel veel dingen. Dat hoort simpelweg bij de menselijk ervaring. Je hoeft maar te bedenken dat er een tijd was dat je niet kon lezen. Maar nu kun je wel lezen. Misschien was er een tijd dat je wel Engels kon lezen, maar geen Frans en toen leerde je de taal en vervolgens kon je veel meer Frans lezen.
Er is genoeg te leren
Als je deze onderbouwing in je achterhoofd hebt, dan kun je wellicht bijdragen aan een serieuze discussie.
Het is dus mogelijk om dingen bij te leren, en zo is het ook als het om interpretatie gaat. Er zijn lastige delen waar experts van mening verschillen over wat er precies bedoeld wordt. Maar als je Johannes 3:16 leest: ‘Zo lief had God de wereld,’ dan is het zeker mogelijk om te weten – als je de tekst serieus neemt – dat God de wereld liefheeft. Je wilt dit mogelijk meer specificeren, door te vragen: “Wat bedoelt Johannes met ‘wereld’ en zijn er meer manieren waarop de Bijbel spreekt over Gods liefde?” Je kan allerlei specificerende vragen stellen, maar het is zeker niet een pure subjectieve interpretatie van de tekst, die zegt dat deze tekst betekent dat God de wereld liefheeft. Het betekent niet dat God pyjama’s draagt of dat God altijd boos is op mensen. Het betekent niet dat God alles schiep in het begin, het betekent niets van dit alles. Het betekent dat God de wereld liefheeft. Dat is een geldige interpretatie van Johannes 3:16. Dus als iemand zegt: ‘Dat is slechts jouw interpretatie,’ als je dan deze onderbouwing in je achterhoofd hebt, dan kun je wellicht bijdragen aan een serieuze discussie. Dan kun je mogelijk zeggen: “Oh, wat is jouw interpretatie dan?” En als ze het gesprek aangaan: “Oké, … maar wat zegt de tekst zelf? Laten we samen eens een aantal passages bekijken.” En dan gaan ze met jou mee naar de tekst en context van de Bijbel zelf. “Ik denk dat de Bijbel hier dit en dit zegt.” “Maar wat wordt er dan met deze uitdrukking bedoeld? Is dat wat hier wordt bedoeld? Is dit wat Samuël bedoelt?” Of wie je dan ook citeert.
Ben je wel met mij in discussie?
Dus als het niet een afkapper is om jou het zwijgen op te leggen, dan is het soms mogelijk om met die persoon een serieus gesprek over de tekst zelf te voeren. En zelfs al je je zover krijgt dat ze zeggen: “Oké, inderdaad, ik zie nu ook dat dit de juiste uitleg is. Ik kan het alleen niet waarderen en ben het er niet mee eens.” Dan zou ik antwoorden: “Oké, dat is een andere discussie, als je het er mee oneens bent, dan ben je het wel eens dat dit de juiste interpretatie van de tekst is. Ook als je consequenties of conclusies van wat de tekst zegt jou niet bevalt, maar dit is toch een betrouwbare interpretatie van de tekst. Dan discussieer je dus niet met mij, maar met Degene Die de tekst heeft gegeven, namelijk: God.
